Uczony starzec Witalis odnajduje w przydrożnym rowie niemowlę. Przygarnia je i wychowuje w swojej pustelni. Chłopiec, który traktuje go jak ojca, jest zrozpaczony, gdy mędrzec traci wzrok. Aby mu go przywrócić, decyduje się zawrzeć układ z tajemniczym mężczyzną. W zamian za podarowane Witalisowi oczy z kryształu Janek musi przez długi czas wędrować. Kiedy ponownie spotka cudzoziemca, będzie torturowany. Dopóki będzie znosił męki, dopóty jego opiekun będzie żył.
W czasie wędrówki chłopiec spotyka wesołego diabła Piszczałkę, który staje się jego nieodłącznym towarzyszem. Razem przeżyją mnóstwo niebezpieczeństw i pomogą wielu ludziom. Ale co się stanie, gdy Janek dotrze do celu?
Napisana jeszcze przed wojną książka „Przyjaciel wesołego diabła” nic nie utraciła ze swojego uroku. Opowieść o fantastycznych przygodach Janka i Piszczałki – pełna zarówno wesołych, jak i smutnych wątków – nadal uczy dzieci, co w życiu liczy się najbardziej i jak warto postępować.
Na podstawie powieści w 1986 r. powstał film Jerzego Łukaszewicza pod tym samym tytułem.
„Przyjaciela wesołego diabła” usłyszymy w interpretacji aktora Pawła Kutnego.